Historisch besef heeft haar nut. Vandaar: opa vertelt. In 1986 schreef ik als landbouwjournalist voor Boerderij het eerste verhaal over de mineralenbalans. Ik vond het een geniale vinding van de mannen van het CLM. Het ongrijpbare ‘milieuprobleem’ werd op bedrijfsniveau vertaalt in een managebaar efficiëntieprobleem. Schoner gaat hand in hand met beter, zowel technisch als economisch. Dat inspireerde me. Op De Marke mochten we het uitproberen. En wat bleek, binnen 5 jaar hadden we alle milieu-, vaktechnische- en economische doelen gehaald. Met de deelnemers aan Koeien&Kansen bewezen we vervolgens sinds 1998 dat dat niet alleen op een proefboerderij, maar ook in uiteenlopende praktijksituaties mogelijk is. Groot was de deceptie dan ook toen begin deze eeuw het instrument mineralenbalans, na een kortstondig bestaan in de flauwe Minas-vorm, werd afgeschoten. ‘Brussel’ wilde het niet. Volgens mij omdat ze daar zagen dat wij er in eigen land eigenlijk niet echt in geloofden.
Het kan verkeren. Inmiddels zijn we ruim een decennium verder en De Marke en Koeien&Kansen bestaan nog steeds! En opnieuw wordt vanuit die koker de efficiëntie-aanpak op de kaart gezet. Maar nu onder de naam Kringloopwijzer. Zelfde verhaal, maar inhoudelijk geavanceerder en voorzien van nieuwe woorden en nieuwe plaatjes. Grote verschil met destijds: nu is (vrijwel) iedereen er enthousiast over. LTO, EZ, I&M, NZO, NGO’s, in koor prijzen zij de kringloopwijzer. Prima, want het is nooit te laat voor een goed idee. De toekomst is aan efficiëntie, meer voedsel met minder grondstoffen, energie, water, kapitaal, arbeid en met behoud van bodemvruchtbaarheid, milieukwaliteit en biodiversiteit.
Ook bij Courage richten we ons hierop. Welke efficiëntiesprongen zijn er op termijn theoretisch nog mogelijk? Bijvoorbeeld middels bioraffinage. In de veehouderij denken we bij dat woord direct aan mestraffinage en problemen. Maar als we nu eens niet aan de achterkant van de koe, maar aan de voorkant gaan raffineren? Zit je dan niet aan de kant waar je veel meer efficiëntie en toegevoegde waarde kan creëren? In ons project Grassa! proberen we dat al. Wat zouden we kunnen winnen als we ook maïs en enkelvoudige krachtvoerders gaan raffineren? Naast het ruwvoer alleen die nutriënten voeren die het dier echt nodig heeft en alle overbodige componenten eruit halen en elders een waardevollere bestemming geven in de ‘biobased economy’. Eerste theoretische verkenningen geven aan dat er dan veel ruimte ontstaat. En daarvan kan de veehouder via de kringloopwijzer de vruchten plukken.
Carel de Vries
Manager Courage
Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief